Thymus vulgaris (Echte tijm)
Tijm is een kruid uit de Lamiaceae familie, de lipbloemigen, waartoe ook Munt, Lavendel, Salie en Marjolein behoren. Het is een kruipende, overblijvende plant met dunne, taaie stengels en kleine bladeren die wijdverspreid is in alle gematigde gebieden. Thymus vulgaris, oftewel ‘echte tijm’, behoort waarschijnlijk tot één van de oudste en meest gebruikte geneeskrachtige planten van Europa. Het wordt gebruikt als keukenkruid en is gewaardeerd om zijn geneeskrachtige eigenschappen en geliefd vanwege zijn bijzonder aromatische geur.
Belangrijke inhoudsstoffen zijn etherische oliën met als hoofdbestanddeel de fenolen thymol en carvacrol. Thymus vulgaris heeft een antimicrobiële, spasmolytische (ontkrampende) en slijmoplossende werking. Echte tijm wordt vanwege de antimicrobiële werking en verzachtende invloed op de luchtwegen voornamelijk ingezet bij luchtweginfecties en hoest.
Antimicrobieel effect
Thymol en carvacrol zijn lipofiele stoffen en kunnen daardoor gemakkelijk in celmembranen van bacteriën, schimmels en parasieten worden opgenomen. Daar verstoren ze de fosfolipide dubbellaag wat leidt tot een verhoogde permeabiliteit van de externe en interne membranen en tot een uitstroom van cellulaire componenten en apoptose (= celdood). Etherische oliën in Tijm kunnen op verschillende manieren virusreplicatie tegengaan. Deze substanties kunnen bijvoorbeeld voorkomen dat het virus de cel binnendringt. Daarnaast kunnen etherische oliën interfereren met de structuur van de virale envelop of de productie tegengaan van virale eiwitten die nodig zijn voor het virus om de gastcellen binnen te dringen. Tevens worden thymol en carvacrol via de longen uitgeademd en bewerkstelligen ze zo een ontsmettende werking.
Spasmolytische en ontspannende werking
Thymol en carvacrol hebben een spasmolytische werking op het gladde spierweefsel. In een in-vitromodel vertoonden carvacrol en thymol een remmende werking op de alpha-7 nicotine acetylcholinereceptor die betrokken is bij de regulatie van het samentrekken van glad spierweefsel. Ook het flavonoïd apigenine ontkrampt de luchtwegen.
Slijmoplossende werking
Tijm vermindert de invasie van de ontstekingsgeïnduceerde toename van slijmbekercellen. Het bevordert het oplossen en ophoesten van slijm.