Zenuwpijn is een verzamelnaam voor pijn die ontstaat in het gebied van een bepaalde zenuw. Een ander woord voor zenuwpijn is neuralgie of neuropathische pijn. Neuropathische pijn gaat om een beschadiging of ziekte van een deel van het zenuwstelsel dat instaat voor het gevoel en in normale omstandigheden prikkels doorstuurt naar de hersenen. Het is een specifieke pijn die vaak heel anders aanvoelt dan de pijn die we gewoon zijn. In tegenstelling tot dagdagelijkse pijn is neuropathische pijn meestal niet zinvol. Bij zenuwpijn zijn er geen gevaarlijke of schadelijke prikkels aanwezig die de pijn uitlokken. De signalen die worden doorgestuurd naar de hersenen zijn eigenlijk foute signalen. Soms is er een sterke overgevoeligheid waardoor gewone, niet-pijnlijke prikkels als pijn worden ervaren. Soms worden er signalen spontaan, zonder reden opgewekt in de beschadigde zenuwbanen zelf.
Soorten zenuwpijn
Er zijn verschillende soorten zenuwpijn te onderscheiden, waarbij de locatie van de zenuwbeschadiging een rol speelt.
In elk lichaamsdeel kunnen pijnklachten optreden. Zenuwpijn komt vaak voor in de rug, het been, de voet of de arm. Maar ook in de schouder, het gezicht, de kaak, de bil en de knie kan zenuwpijn ontstaan.
Enkele bekende voorbeelden zijn:
- Trigeminusneuralgie (aangezichtspijn)
- Ischias (zenuwpijn in de rug, de bil en het been)
- Carpaal tunnel syndroom (zenuwpijn in de hand)
- Postherpetische neuralgie (pijnklachten in het eerder geïnfecteerde gebied)
- Fantoompijn
Oorzaken van zenuwpijn
De juiste oorzaak van neuropathische pijn is nog niet bekend. Er zijn theorieën die zich toespitsen op een fout in de pijngeleiding of een afwijkende werking van bepaalde delen van het zenuwstelsel die verantwoordelijk zijn voor de pijngeleiding. Bij neuropathische pijn, gaat er ergens iets verkeerd: bij de ontvangst van de prikkel, het doorgeven aan de hersenen of de vertaling.
Er zijn vele oorzaken van neuropathische pijn.
- Een gordelroosinfectie of zona (postherpetische neuralgie)
- Multiple sclerose: aandoening waarbij de myelineschede (beschermlaagje) van de zenuwuitlopers wordt beschadigd.
- Chemotherapie of bestraling bij kanker
- Schade aan zenuwen, zoals bij diabetes of door langdurig alcoholmisbruik
- Te veel vitamine B6
- Tekort aan vitamine B12
- Hersentrombose of hersenbloeding
- Een zenuw of zenuwen die klem zitten, zoals bij een hernia of bij het carpale tunnel syndroom. Zenuwpijn in beide benen komt vaak door een smal wervelkanaal onder in uw rug. In het wervelkanaal gaan lange zenuwen naar uw benen. Die kunnen klem komen te zitten als er weinig ruimte is in het wervelkanaal.
- Lichamelijk letsel of ongeval
- Aangeboren aandoeningen
- Een chirurgische ingreep. Typisch voorbeelden zijn klieroperaties in de oksels (zoals na borstoperaties), hals of liezen.
- Ook bekend is de fantoompijn na amputaties.
- Een bijzondere vorm van neuropathische pijn is het complex regionaal pijnsyndroom type 1 (ook bekend als posttraumatische dystrofie of reflex sympathische dystrofie of syndroom van Sudeck ). Hierbij is meestal één ledemaat aangedaan. De pijn ontstaat meestal na een ongeluk of operatie. Vaak gaat dit gepaard met kleur- en temperatuurverandering, zwelling en verandering in de doorvoeding (trofische veranderingen). Ook is er vaak overmatig veel zweten van de arm of been.
Er is niet altijd een duidelijke oorzaak. Bij aangezichtspijn bijvoorbeeld is er vaak geen verklaring.
Symptomen van zenuwpijn
Langdurige (chronische) pijn is het voornaamste symptoom van zenuwpijn. De pijn kan constant aanwezig zijn of in aanvallen optreden. Naast pijn zijn er echter veel bijkomende klachten. Zo gaat zenuwpijn vaak gepaard met:
- Tintelingen en branderig gevoel
- Stekende pijn (een gevoel van speldenprikken, elektrische schokken, messteken)
- Gevoelsstoornissen rond de pijnlijke zone: Doof gevoel, bijvoorbeeld ledematen die ‘slapen’ of overgevoelig zijn
- Jeuk
- Uitstralingspijn
- Bewegingsbeperking
- Pijn door een gewoonlijk niet pijnlijke prikkel, bv. het schuren van kleding over de huid, een laken op de voeten… (allodynie)
- Overdreven pijnreactie op een relatief onschuldige prikkel (hyperalgesie)
- Gevoel dat men op ‘kussens’ loopt
- Pijn bij koude of warmte (bv tijdens een douche)
- Gevoel dat er mieren op en onder de huid lopen, onaangename kriebelingen.
- Patiënten kunnen last hebben van eenijskoud gevoel, terwijl de pijnzone voor anderen niet koud aanvoelt.
Behandeling van zenuwpijn
Medicatie
Zenuwpijn is lastig te behandelen. Paracetamol en pijnstillers zoals ibuprofen (NSAID’s) helpen niet goed bij zenuwpijn. Wat vaak wel helpt zijn medicijnen die ook bij depressie of epilepsie worden gebruikt. Die helpen niet om de zenuw te genezen maar om de pijn te verzachten, te camoufleren en de overgevoeligheid van de beschadigde zenuwen te verminderen.
Het kan lang duren voordat duidelijk is welk medicijn het beste helpt. En hoeveel u van het medicijn moet gebruiken. Het medicijn begint soms pas na weken te werken.
Hieronder volgt een opsomming van mogelijke medicatie:
- Anti-epileptica (carbamazepine, gabapentine)
- Baclofen
- Capsaïcine
- Clonazepam
- Duloxetine
- Lidocaïne bij bv. De zona
- Antidepressiva (amitriptyline en nortriptyline)
De medicijnen geven vaak wel meteen bijwerkingen. U begint daarom met een lage dosis en bouwt daarna de medicatie langzaam op. Hierdoor heeft u minder kans op bijwerkingen. De medicatie voor neuropathische pijn moet inwerken op het zenuwstelsel, omdat het probleem zich daar situeert. Er zijn daarom vaak bijwerkingen, zoals sufheid, slaperigheid, duizeligheid, concentratieproblemen enz.
Supplementen
1. Alphaliponzuur
Alphaliponzuur bevindt zich in de mitochondria (de energiefabrieken) van elke cel en is een breedspectrum superantioxidant met bijzondere capaciteiten. Dit komt onder andere doordat het de bloed/hersenbarrière makkelijk passeert en in water evenals vet oplosbaar is. Mede daardoor biedt het bescherming tegen degeneratieve aandoeningen van het zenuwstelstel. Er zijn veel overtuigende studies die de werking van alphaliponzuur onderbouwen bij neuropatische pijnen.
Alphaliponzuur wordt het meest ingezet bij diabetes type II. Bij deze vorm van suikerziekte, die vaak op latere leeftijd optreedt, reageert het lichaam niet goed meer op insuline om glucose de cellen in te pompen. Diabetespatiënten hebben een chronisch verhoogde bloedsuikerspiegel, wat allerlei symptomen kan veroorzaken zoals polyneuropathie (verminderd gevoel in de ledematen, pijn, motorische problemen en uitvalsverschijnselen). Het is dus van belang om de bloedsuikerspiegel zo goed mogelijk binnen de marges te houden.
Diverse studies tonen aan dat alphaliponzuur oraal of intraveneus een mild positief effect kan hebben op de klachten en de verhoogde bloedsuikerspiegel. De stof werkt echter niet alleen op de bloedsuikerspiegel. In een open studie werd aannemelijk gemaakt dat bij Diabetes type II-patiënten met polyneuropathie, ook die klachten verminderden, nadat ze alphaliponzuur 600mg per dag oraal hadden ingenomen. Na vier weken verminderden de neurologische klachten met 47% en na 8 weken met 71%.
Het gebruik van alphaliponzuur bij diabetische neuropathie is officieel geaccepteerd in Duitsland.
2. Vitamine B12
Vitamine B12 is nodig voor de zenuwen. Te weinig vitamine B12 in het lichaam kan klachten geven, zoals gevoelloze vingers en tenen, tintelingen, een brandend gevoel of zenuwpijn.
Een te laag vitamine B12 kan komen door onder andere:
- Te weinig vitamine B12 inname via de voeding(vaak bij vegetariërs en veganisten)
- Minder aanmaak van maagzuur op oudere leeftijd. Hierdoor kan vitamine B12 minder goed opgenomen worden.
- Infectie met de Helicobacter pylori-bacterie
Deze infectie kan de oorzaak zijn van een atrofische maagontsteking. Hierbij is de slijmvlieslaag aan de binnenkant van de maag veel dunner dan normaal, waardoor minder intrinsieke factor door de maag wordt geproduceerd. Dit stofje is echter belangrijk voor een goede opname van vitamine B12 in de dunne darm. - Maagoperatie waarbij (een groot deel) van de maag verwijderd wordt.
Het maagslijmvlies produceert dan niet voldoende intrinsieke factor, waardoor vitamine B12 niet goed wordt opgenomen. - Operatie laatste deel dunne darm: Wanneer het laatste deel van de dunne darm (ileum) operatief verwijderd is of niet goed functioneert kan een vitamine B12-tekort ontstaan. Vitamine B12 wordt namelijk via de wand van het ileum door het lichaam opgenomen.
Bij zenuwpijn ten gevolge van vitamine-B12-deficiëntie is het advies het vitamine B12 oraal te supplementeren met 1000 microgram/dag.
3. Vitamine B-complex
Vitamine B speelt een belangrijke fysiologische rol bij het behoud van de normale zenuwfunctie. Dat betekent dat deze vitamines van groot belang zijn voor allerlei zenuwfuncties, die gestoord zijn bij chronische pijn. Experimentele dierstudies en klinisch onderzoek hebben aangetoond dat hoge doses B vitamines bepaalde vormen van neuropatische pijn sterk kunnen verzwakken.
