Pillen neem je best met een groot glas water in. Die aanbeveling is gebaseerd op klinische studies waarbij proefpersonen de geneesmiddelen standaard doorslikken met 150 tot 240 ml water. De conclusies uit die studies gelden alleen als je die medicatie met een groot glas (plat) water neemt.
In de praktijk doen maar heel weinig mensen dat. Uit een bevraging van de KU Leuven bij 2.000 Vlamingen bleek dat de meesten hun pillen met water innemen: 47 % deed dat met maar een half glas en 37% beperkte zich tot een slok. 3,4% werkte de pillen droog naar binnen.
Als je je pillen droog inneemt, worden ze trager in het lichaam opgenomen en kan het maagslijmvlies geïrriteerd raken. Sommige geneesmiddelen zoals ontstekingsremmers en bisfosfonaten staan bekend om hun irriterende werking. Bij die middelen is het belangrijk dat je ze met veel vloeistof inneemt, zodat ze niet in de slokdarm blijven hangen.
Waarom kraanwater?
Mineraalwater bevat soms veel zouten. Die zijn doorgaans heel gezond voor het menselijk lichaam maar in combinatie met sommige werkzame stoffen uit medicijnen worden dat te grote substanties die niet door de darmwand in de bloedbaan kunnen komen. Dus ze worden uitgescheiden zonder iets te hebben bereikt.
Andere dranken
Uit de bevraging bleek ook dat lang niet iedereen water gebruikt. Meer dan twintig procent van de respondenten koos voor frisdrank, melk, thee of zelfs alcohol. Dat is niet zonder risico: het is dikwijls onduidelijk wat in de dranken zit en hoe de pillen daarop reageren.
Medicijnen niet met melk innemen
Het hoge calciumgehalte in melk heeft hetzelfde effect als de zouten van het mineraalwater. Melk is daarom niet geschikt voor innemen van pillen. En op een vergelijkbare manier kunnen ook yoghurt, kaas of kwark de werking van verschillende medicijnen verstoren. Antibiotica uit de tetracycline groep (b.v. doxycycline, minocycline en tetracycline) kun je beter niet met melk innemen, maar met water. Het is sowieso beter om pas 2 uur voor of na inname van deze medicijnen zuivelproducten te eten of te drinken. Want het calcium in het zuivel maakt in het lichaam complexe verbindingen met stoffen uit de antibiotica, die dan niet meer door de darmwand in de bloedbaan belanden, waar ze wel naar toe zouden moeten om daar hun werk te doen. Het antibioticum wordt gewoon in de darm verteerd en weer afgevoerd.
Geen pompelmoessap
Vruchtensap kan het effect van sommige medicamenten met wel 70 procent verhogen en kan dus leiden tot ernstige bijwerkingen. Uit veiligheid kunt u de combinatie van vruchtensap met medicijnen maar beter vermijden. Een speciale vermelding is op zijn plaats voor pompelmoessap. Normaliter is het sap van de grapefruit vol vitamines en dus heel gezond. Maar in combinatie met een aantal geneesmiddelen kan het vervelende gevolgen hebben. Dit sap bevat een stof die de afbraak van meerdere medicijnen kan vertragen. En die vertragende werking kan wel 24 tot 48 uur aanhouden.
Pompelmoessap wordt ten stelligste afgeraden als je bepaalde cholesterol- of en bloeddrukverlagers moet nemen.
Men kan bij twijfel beter overstappen op sinaasappelsap of appelsap, daarvan zijn geen negatieve wisselwerkingen bekend.
Geen alcohol
Alcohol is geen goed idee omdat het de werking van geneesmiddelen kan versterken. Denk maar aan slaap- en kalmeermiddelen, antidepressiva, middelen tegen epilepsie of pijnstillers.
Dit komt doordat ethanol evenals de meeste geneesmiddelen in de lever wordt afgebroken. En vergeet niet: dat geldt ook de morgen na een avondje doorzakken. Want alcohol kan zich ook na het slapen nog in de bloedbaan bevinden.
Geen koffie
Omdat cafeïne een opwekkende werking heeft, kunnen er bij de inname van medicatie met koffie of thee ongewenste bijwerkingen ontstaan. In het bijzonder hartmedicatie, pijnstillers, bloeddrukverlagers, diabetes-, astma en maagmedicatie en vochtafdrijvende middelen worden hierdoor beïnvloed. Koffie en thee kunnen ook de werking van schildkliermedicatie en ijzersupplementen verminderen.
Wisselwerking met voedsel
Geneesmiddelen wordt dikwijls bij de maaltijd genomen omdat het zo minder snel wordt vergeten. Voor de meeste geneesmiddelen vormt dit geen probleem omdat voedsel geen effect heeft op hun doeltreffendheid. Maar soms kan de voeding de werking van een geneesmiddel beïnvloeden doordat de maaglediging vertraagd wordt en dus ook de opname van het geneesmiddel kan verminderen, vermeerderen of vertragen. Ook de samenstelling van een maaltijd is van invloed: een vetrijke maaltijd vertraagt de maaglediging nog meer.
Zuivelproducten
Zuivelproducten zoals kaas, yoghurt, kwark of melk kunnen verschillende medicijnen buiten spel zetten. Dat geldt bijvoorbeeld voor antibiotica zoals doxycycline en ciprofloxacine. Deze vormen met calcium en magnesium onoplosbare verbindingen die niet meer kunnen worden opgenomen. Het is aan te raden deze geneesmiddelen niet samen met voedingsmiddelen die rijk zijn aan deze mineralen, zoals melkproducten, in te nemen.
Ook bij middelen tegen osteoporose met bisfosfonaten zijn melk, zuivelproducten en calciumrijk mineraalwater enkele uren na inname van de medicatie taboe. Anders kan het lichaam de werkzame stoffen maar gedeeltelijk verwerken. Voor patiënten met osteoporose is zuivel overigens juist heel goed, alleen moet het moment van inname in de gaten worden gehouden. De medicatie voor osteoporose wordt best ’s morgens nuchter ingenomen en het calciumpreparaat ’s avonds na de maaltijd.
Vezelrijke voeding
Ook vezels kunnen de opname van bepaalde geneesmiddelen beperken (bv. digoxine ter behandeling van een hartinsufficiëntie). De inname gebeurt dan best gescheiden van een vezelrijke maaltijd (1 uur ervoor of 4 uren erna).
Kaliumrijke voeding
Sommige voedingsbestanddelen kunnen de werking van geneesmiddelen tegenwerken. Bij gebruik van bijvoorbeeld kaliumsparende diuretica of inhibitoren van het angiotensineconversie-enzym tegen hoge bloeddruk moeten kaliumrijke voedingsmiddelen worden beperkt en zoutvervangers op basis van kalium worden vermeden. Kalium is een belangrijk mineraal voor het functioneren van het hart. Om een te hoog kaliumniveau en bijhorende hartritmestoornissen te vermijden, dient men bij het gebruik van deze middelen voeding met veel kalium zoals rauwe groenten, fruit (vooral in banaan, kiwi) en aardappelen te beperken.
Tyramine rijke voeding: Rode wijn, kaas, salami, rauwe ham en avocado’s
Dit klinkt allemaal erg lekker en gelukkig kunnen de meeste mensen er ook ongehinderd van genieten, maar kazen, rode wijnen, droge worsten en gefermenteerde producten (bvb. sojasaus en zuurkool) hebben het gemeenschappelijk bestanddeel tyramine, dat bij gebruikers van bepaalde antidepressiva (MAO-remmers) voor een stijging van de bloeddruk kan zorgen. Afhankelijk van de dosis zullen de symptomen evolueren van hoofdpijn, misselijkheid en braken tot een zware hypertensieve crisis (een zeer snelle stijging van de bloeddruk).
Tyramine komt van nature vooral voor in eiwitrijke producten die gemakkelijk kunnen bederven, zoals melkproducten, kaas, vlees (lever), vis (haring), eieren en in gistproducten en gefermenteerde sojaproducten. Verse eiwitrijke producten bevatten weinig tyramine.
Verder bevatten bananen, walnoten, aardbeien en frambozen ook een hoog gehalte aan biogene aminen.
Eiwitrijke voeding
Bepaalde medicatie zal, nadat ze ingenomen is, dezelfde weg afleggen als uw voedingsstoffen. Op die manier ontstaat er concurrentie en kan uw medicatie haar werking verliezen. Een eiwitrijke maaltijd kan de werking van bv. Prolopa® verminderen. Net als de eiwitbestanddelen uit uw voeding, zal medicatie op basis van levodopa via de dunne darm in het bloed worden opgenomen en zo de hersenen bereiken. Voor een optimale werking van de medicatie is het dus belangrijk dat u de levodopa niet inneemt met een eiwitrijke maaltijd/voedingsmiddel.
