Curcuma longa (Curcuma)
Curcuma longa, ook wel bekend als Geelwortel, is lid van de gemberfamilie (Zingiberaceae) en kent een zeer lange geschiedenis van medische toepasbaarheid binnen de Ayurvedische en Chinese geneeskunde. Het gele pigment wordt verkregen door de wortelstok te vermalen. Naar curcumine, de bioactieve component van Geelwortel, is de laatste decennia bijzonder veel (vooral preklinisch) wetenschappelijk onderzoek verricht. De gezondheidseffecten van dit natuurlijke bestanddeel worden vooral toegeschreven aan de sterke anti-oxidatieve en ontstekingsremmende eigenschappen. Het heeft een zeer groot toepassingsgebied en het kent zowel een preventieve als therapeutische waarde.
De werkzaamheid van Curcuma longa is voor een groot gedeelte terug te voeren op de aanwezigheid van curcuminoïden. Het werkingsmechanismen van de curcuminoïden is zeer breed.
De ontstekingsremmende eigenschappen staan bijzonder in de belangstelling bij de behandeling van reumatoïde artritis. Interessante werkingen zijn verder de remming van bloedplaatjesaggregatie en de verlaging van het cholesterolgehalte (toepassing bij hart- en vaataandoeningen), hepatoprotectieve eigenschappen (toepassing ter detoxicificatie), choleretische en cholagoge eigenschappen (toepassing bij galfunctiestoornissen en obstipatie) en de antibacteriële en fungicide eigenschappen.
Ontstekingsziekten
(Laaggradige) ontstekingsprocessen zijn een belangrijke oorzaak voor diverse chronische aandoeningen, zoals onder meer hart- en vaatziekten, neurodegeneratieve ziekten, auto-immuunziekten en inflammatoire darmaandoeningen. Via verschillende mechanismen grijpt curcumine in op de inflammatoire cascade. Zo remt curcumine onder meer de aanmaak van ontstekingsmediatoren via remming van de enzymen 5-cyclo-oxygenase-2 (COX-2) en 5-lipoxygenase (5-LOX). Tevens deactiveert curcumine TNF-α en onderdrukt daarmee de NF-kB signalering pathway. NF-kB heeft een belangrijke sleutelrol in het opwekken en in stand houden van ontstekingsprocessen. Activering van NF-kB kan met tal van gezondheidsproblemen in verband worden gebracht, zoals astma, allergieën, atherosclerose, hartfalen, auto-immuunziekten (multiple sclerose), reumatoïde artritis, sarcoïdose, COPD, diabetes, Irritable Bowel Disease (IBD) … Bovendien vermoeden onderzoekers dat toename van de activiteit van NF-kB een belangrijke oorzaak is van veroudering(sziekten) en van invloed is op de levensverwachting; dit zou betekenen dat curcumine een anti-verouderingsmiddel is.
Maagzweer
Curcuma vermindert pijn en versnelt de heling van maag– en duodenumzweren. Afgezien van de anti-oxidatieve en ontstekingsremmende werking, zorgt Curcuma voor een betere beschermende slijmlaag. Daarnaast is Curcuma een natuurlijke maagzuurremmer: het verlaagt (histaminegeïnduceerde) maagzuursecretie door dosisafhankelijke competitieve binding aan h2-histaminereceptoren; het is nog niet duidelijk welk bestanddeel voor dit effect verantwoordelijk is. Ook remmen curcuma en curcumine (in-vitro) de groei en aanhechting van de bacterie Helicobacter pylori, de veroorzaker van maagzweren.
Spijsvertering, lever en gal
Curcuma ondersteunt de spijsvertering en vermindert klachten van dyspepsie. Uit onderzoek is gebleken dat Curcuma de secretie van galzuren (en bilirubine) bevordert en de galsamenstelling verbetert, waardoor de cholesterol in gal beter in oplossing blijft en minder snel neerslaat.
Atherosclerose
Curcumine remt atherosclerose. Dit komt door remming van lipidenperoxidatie, verbetering van de vaatendotheelfunctie, remming van proliferatie van gladde spiercellen in de vaatwand en een betere vaatverwijding. Curcumine verlaagt de LDL-cholesterol- en triglyceridenspiegel, verbetert de HDL cholesterolspiegel, remt LDL-oxidatie en remt de plaatjesaggregatie.
Omdat curcumine niet zo goed opneembaar is en bovendien snel wordt afgebroken, krijgen preparaten waarbij een gestandardiseerde hoeveelheid curcumine gebonden is aan fosfatidylcholine of gecombineerd is met de EO van curcuma of samen zit met Zwarte peper (piperine) de voorkeur. Deze bezitten de beste biologisch beschikbaarheid. De inname ervan gebeurt best bij de maaltijd.